Κάθε ευνομούμενο κράτος έχει καθήκον να προστατεύει και να κατοχυρώνει τα ανθρώπινα δικαιώματα των πολιτών του. Έτσι και η Κυπριακή πολιτεία οφείλει να κατοχυρώσει ένα από τα βασικότερα δικαιώματα του ανθρώπου, αυτό του δικαιώματος στην υγεία.

Η δέσμευση για την προαγωγή και διασφάλιση της υγείας για κάθε πολίτη, ως ένα  δημόσιο κοινωνικό αγαθό, είναι πανευρωπαϊκή αλλά και παγκόσμια. Παράλληλα, αποτελεί ένα  κρίσιμο παράγοντα ο οποίος επηρεάζει όλους τους τομείς της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας, γι’ αυτό και πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο κάθε πολιτικού σχεδιασμού.

Η Στρατηγική για την Υγεία σε ένα σύγχρονο κράτος επικεντρώνεται στην επίτευξη των πιο κάτω στόχων:

1.  Βελτίωση της υγείας των πολιτών - μέσω εφαρμογής μιας αποτελεσματικής πολιτικής  δημόσιας υγείας.

2.  Μείωση των αναγκών θεραπείας των πολιτών - μέσω στοχευμένης έγκαιρης διάγνωσης και προ-συμπτωματικού ελέγχου.

3.  Παροχή συνεχιζόμενης στήριξης– μέσω της κάλυψης των μεταθεραπευτικών αναγκών του ασθενή για αποφυγή επανάληψης του προβλήματος.

Απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη των πιο πάνω αποτελεί η ύπαρξη ενός σωστού και καλά δομημένου συστήματος υγείας το οποίο θα είναι προσβάσιμο από όλους τους πολίτες και ιδιαίτερα στις πιο ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. Αυτό δεν αποτελεί επιλογή αλλά απαραίτητη προϋπόθεση και κρίσιμη ανάγκη για την Κύπρο.

Για να προχωρήσουμε στην εφαρμογή ενός αποτελεσματικού Εθνικού Σχεδίου Υγείας αυτό που απαιτείται είναι η ανάλυση των δυνατοτήτων, αλλά πρωτίστως των αδυναμιών του υφιστάμενου συστήματος.

Γι’ αυτό ακριβώς το λόγο, εδώ και καιρό έχει συσταθεί μια ομάδα ειδικών για θέματα υγείας η οποία υποστηρίζει την υποψηφιότητα μου. Μια ομάδα που με σκληρή δουλειά, τεχνογνωσία αλλά και σύγχρονες επιστημονικές αντιλήψεις εργάζεται για τον καταρτισμό ενός προγράμματος με εφαρμόσιμους βραχυπρόθεσμους αλλά και μακροπρόθεσμους στόχους.

Παράλληλα, η ομάδα εθελοντών που υποστηρίζει την υποψηφιότητα μου, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας τους ‘Η φωνή σου μετρά’,  έχει δώσει ιδιαίτερη σημασία στον τομέα της υγείας. Διενήργησαν σειρά επισκέψεων στα δημόσια νοσοκομεία και πραγματοποίησαν ένα μεγάλο αριθμό συνεντεύξεων από ασθενείς. Στόχος δεν ήταν η διεξαγωγή μιας επαγγελματικής ή επιστημονικής έρευνας αλλά να δοθεί η ευκαιρία να ακουστούν, να καταγραφούν και να κωδικοποιηθούν  τα προβλήματα, και οι εισηγήσεις των πολιτών, συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στη διαμόρφωση πολιτικής.  

Από τις συνεντεύξεις συνάγεται το συμπέρασμα ότι  ο Κύπριος πολίτης έχει χάσει την εμπιστοσύνη του στο σύστημα υγείας. Το 70% των ερωτηθέντων δηλώνουν μη ικανοποιημένοι από τα κρατικά μας νοσηλευτήρια ενώ η δυσαρέσκεια είναι ιδιαίτερα έντονη ανάμεσα στους νέους αφού ξεπερνά το 85%.

Θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι το κυριότερο πρόβλημα του τομέα της υγείας στην Κύπρο οφείλεται στο γεγονός ότι η χώρα μας παραμένει το μόνο από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ που δεν διαθέτει εθνικό σύστημα υγείας.

Η οικονομική κρίση έχει οδηγήσει στην ολοένα και αυξανόμενη ροή ασθενών στα νοσοκομεία, τα οποία έχουν εδώ και καιρό ξεπεράσει τα όρια των δυνατοτήτων τους. Σύμφωνα και με την έρευνα των εθελοντών μια πολύ σημαντική μερίδα των ασθενών δηλώνει ότι η περίοδος μεταξύ του ραντεβού και της επίσκεψης στον γιατρό υπερβαίνει τους έξι μήνες.

Ταυτόχρονα, ο ιδιωτικός τομέας όχι μόνο δεν αξιοποιείται επαρκώς αλλά οδηγείται σε μαρασμό. Η απουσία συντονισμού δημόσιου και ιδιωτικού τομέα οδηγεί και τους δύο τομείς σε ανεξέλεγκτη ανάπτυξη και σε δραματική αύξηση του κόστους με αποτέλεσμα την υπερπροσφορά υπηρεσιών στον ένα τομέα και έλλειψη στον άλλο.

Παράλληλα, ο Κύπριος ασθενής θα μπορούσε να έχει στη διάθεση του πιο φτηνά φάρμακα εάν υπήρχε μια συγκροτημένη πολιτική για τα φάρμακα ενώ καταβάλλει το ψηλότερο ποσοστό από τον οικογενειακό προϋπολογισμό για αγορά υπηρεσιών υγείας από οποιονδήποτε άλλο πολίτη της Ε.Ε. Ταυτόχρονα παραμένει οικονομικά εκτεθειμένος, ειδικά όταν αντιμετωπίζει σοβαρές και πολυδάπανες ασθένειες. 

Δεν είναι υπερβολή να χαρακτηρίσουμε την παρούσα κατάσταση στο τομέα της υγείας ως  τραγική. Διαμέσου της οικονομικής κρίσης αδυνατούμε να παρέχουμε στους ασθενής μια αξιοπρεπή, έγκαιρη, και ποιοτική φροντίδα, παρά τις υπεράνθρωπες προσπάθειες του ιατρικού και παραϊατρικού προσωπικού.

Η εφαρμογή Γενικού Σχεδίου Υγείας, η αυτονόμηση και η πλήρης μηχανογράφηση των νοσοκομείων και πολλά άλλα παραμένουν στη λήξη της θητείας της παρούσας κυβέρνησης ανεκπλήρωτες  προεκλογικές δεσμεύσεις.

Σε αυτό το πλαίσιο, η υλοποίηση ενός Εθνικού Σχεδίου Υγείας το συντομότερο δυνατό αποτελεί επιτακτική ανάγκη αλλά και απαίτηση της κοινωνίας. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που αυτή η αναγκαιότητα έχει προταχθεί από την  Ευρωπαϊκή Επιτροπή σαν ένα από τα ουσιαστικότερα μεταρρυθμιστικά μέτρα που επιβάλλεται να προωθηθούν τάχιστα.

Δεν μπορεί σε μια σύγχρονη κοινωνία η ελεύθερη επιλογή γιατρού να συνεχίζει να αποτελεί αποκλειστικό προνόμιο των πλουσίων. Όλοι οι πολίτες, ανεξάρτητα από το εισόδημα τους θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα αλλά και την ευχέρεια επιλογής του ιατρού της αρεσκείας τους. Όπως θα πρέπει επίσης να τυγχάνουν κάλυψης για όλες τις χρόνιες και σοβαρής μορφής ασθένειες που απειλούν άμεσα τη ζωή τους.

Ούτε και είναι αποδεκτό να είμαστε η μοναδική χώρα στην Ευρώπη που δεν παρέχει καθολική κάλυψη ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στον πληθυσμό. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την αδυναμία ουσιαστικής εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για την διασυνοριακή περίθαλψη, με αποτέλεσμα το 25% των Κυπρίων να αποκλείεται από τη δυνατότητα λήψης δωρεάν ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης σε άλλο Κράτος Μέλος της Ε.Ε.  Γιατί η Κύπρος οφείλει να διασφαλίζει και στους δικούς της πολίτες τα οφέλη που πηγάζουν από την ένταξή μας στην Ε.Ε.

Για να προχωρήσουμε όμως στην υλοποίηση ενός Εθνικού Σχεδίου Υγείας επιβάλλεται:

 1.   Η άμεση εξέταση και μελέτη όλων των πολιτικών και μέτρων που θα αποτελούν το νέο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Το σύστημα υγείας θα πρέπει να συμβαδίζει με τις  κοινωνικές και οικονομικές ανάγκες και πραγματικότητες της σημερινής εποχής και όχι με τα δεδομένα όπως αυτά ήταν πριν 20 χρόνια.

 2.   Η αξιοποίηση της δουλειάς που έγινε όλα αυτά τα χρόνια από τον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ) ώστε να εφαρμοστεί ένα ωφέλιμο Εθνικό Σύστημα Υγείας που θα προσφέρει συνεχή εκσυγχρονισμό της ποιότητας των υπηρεσιών μέσω της ορθολόγισης των δημόσιων δαπανών αλλά και της αξιοποίησης όλου του δυναμικού της χώρας.

 3.   Η άμεση στελέχωση του Υπουργείου Υγείας με το κατάλληλο διοικητικό και τεχνοκρατικό προσωπικό ούτως ώστε να μπορέσει να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στο νέο του ρόλο που αφορά το σχεδιασμό, την εποπτεία και την  εφαρμογή της μεταρρύθμισης στο τομέα της υγείας. Η στελέχωση αυτή μπορεί να γίνει με την εφαρμογή της εναλλαξιμότητας.

 4.  Άμεση εφαρμογή προγράμματος αναδιάρθρωσης των δημόσιων νοσηλευτηρίων τα οποία διαθέτουν εξειδικευμένο προσωπικό και τεχνογνωσία και αν αξιοποιηθούν σωστά θα μπορούν να αποτελέσουν ένα βασικό πυλώνα του Εθνικού Σχεδίου Υγείας. Απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η μετατροπή των δημόσιων νοσηλευτηρίων σε οικονομικά αυτοτελείς και αυτοδιοικούμενους οργανισμούς  ώστε να διασφαλιστεί ότι με την εφαρμογή του Εθνικού συστήματος υγείας δεν θα εγκαταλειφθούν από τους ασθενείς.

 5.   Πολιτική βούληση και αποφασιστικότητα, κάτι που εξέλειπε τα τελευταία χρόνια.

• Αναπροσαρμογή του ωραρίου δημόσιων νοσοκομείων
• Αναθεώρηση του καθορισμού των δικαιούχων με βάση το σημερινό σύστημα υγείας 

Τα προβλήματα στο χώρο της υγείας είναι σήμερα πολλά και επείγοντα.  Ο πολίτης χρειάζεται επειγόντως απαντήσεις.

Γι’ αυτό ακριβώς το λόγο έχουμε μελετήσει συγκεκριμένα μέτρα που μπορούν να εφαρμοστούν για να δώσουν άμεσες, έστω προσωρινές λύσεις, στα πιεστικά προβλήματα στο χώρο της υγείας μέχρι να εφαρμοστεί στην πράξη το Εθνικό Σύστημα Υγείας. 

Εν συντομία ορισμένα από τα μέτρα που προτείνουμε είναι:

1ο Μέτρο: Αναπροσαρμογή του ωραρίου δημόσιων νοσοκομείων

Το περιορισμένο ωράριο λειτουργίας των δημόσιων νοσηλευτηρίων και των εξωτερικών ιατρειών αποτελεί μια από τις αιτίες αναποτελεσματικής αντιμετώπισης των ολοένα και αυξανόμενων αναγκών των ασθενών. Παράλληλα συντείνει στην επιδείνωση του προβλήματος των  μακρών λιστών αναμονής.

Με το 75% των ερωτηθέντων στις συνεντεύξεις μας να δηλώνει ότι θα χρησιμοποιούσε τα κρατικά νοσηλευτήρια και το απόγευμα, πιστεύουμε ότι η επέκταση των ωρών λειτουργίας κάποιων εκ των υπηρεσιών θα βοηθήσει στην αποτελεσματική περίθαλψη αυξημένου αριθμού ασθενών.

Το μέτρο θα υλοποιηθεί με τη σωστή αξιοποίηση του υφιστάμενου προσωπικού το οποίο σε ορισμένες περιπτώσεις, λόγω ελλείψεων σε χώρους, υποδομές, αλλά και λόγω της μη ορθής εκμετάλλευσης του εξοπλισμού δεν μπορεί να προσφέρει με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο τις υπηρεσίες του.

Το απογευματινό ωράριο μπορεί να ισχύσει ιδιαίτερα στις περιπτώσεις των Γενικών Ιατρών και των Παθολόγων αλλά και κάποιες ειδικότητες που μπορούν να προσφέρουν δευτεροβάθμιες υπηρεσίες. Επιπρόσθετα θα οδηγήσει στην πιο ικανοποιητική χρήση ακριβού εξοπλισμού ο οποίος είτε υπολειτουργεί λόγω του περιορισμού των ωρών χρησιμοποίησης του, είτε λειτουργεί με αυξημένο κόστος λόγω του συστήματος των υπηρεσιών όπως για παράδειγμα οι αξονικοί τομογράφοι, τα MRI, οι υπέρηχοι καρδίας και οι διαγνωστικοί καθετηριασμοί.

Επισημαίνω ότι δεν απαιτείται αλλαγή των σχεδίων υπηρεσίας του προσωπικού αφού η ανάθεση εργασίας με απογευματινό ωράριο προβλέπεται και από την υφιστάμενη νομοθεσία.

2ο Μέτρο: Αναθεώρηση του καθορισμού των δικαιούχων με βάση το σημερινό σύστημα υγείας

Οι τεράστιες καθημερινές πιέσεις πάνω στο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό δημιουργούν κινδύνους για την ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών και αφάνταστη ταλαιπωρία στο κοινό.

Η σημερινή κατάσταση, με τη συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών, ντόπιων και αλλοδαπών να τυγχάνουν δωρεάν ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης δεν είναι ούτε οικονομικά βιώσιμη, αλλά ούτε και κοινωνικά δίκαιη. Χρειάζεται άμεσα η εισαγωγή εισοδηματικών και κοινωνικών κριτηρίων για τον επανακαθορισμό των δικαιούχων δωρεάν ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Σκοπός να τυγχάνουν αμεσότερης και καλύτερης φροντίδας οι συμπολίτες μας που πραγματικά έχουν ανάγκη.

• Προκήρυξη προσφορών για αγορά υπηρεσιών από τον ιδιωτικό τομέα.
• Μέτρα για μείωση των Λιστών Αναμονής

 

3ο Μέτρο: Προκήρυξη προσφορών για αγορά υπηρεσιών από τον ιδιωτικό τομέα.

Ενώ με την επιδείνωση της οικονομικής κρίσης  όλο και περισσότεροι ασθενείς καταφεύγουν στα κρατικά νοσηλευτήρια, το αντίστροφο συμβαίνει με τον ιδιωτικό τομέα.

Παρά τη δημιουργία σύγχρονων κλινικών την τελευταία δεκαετία τα οποία είναι εξοπλισμένα με ακριβό εξοπλισμό,  καθώς και τη πληθώρα εξαίρετων νέων Κύπριων γιατρών που ήλθαν και από το εξωτερικό, ο ιδιωτικός τομέας αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα και υπολειτουργεί.

Επιβάλλεται να αξιοποιήσουμε αυτή την τεχνογνωσία με αγορά υπηρεσιών με σύγχρονες, διαφανείς και αντικειμενικές διαδικασίες διαγωνισμών, για να αποσυμφορήσουμε τα νοσοκομεία μας. Αυτή η ανάγκη επισημάνθηκε από τη μεγάλη πλειονότητα των ερωτηθέντων της έρευνας των εθελοντών.

Προτεραιότητα θα δοθεί για τις ιατρικές υπηρεσίες που αποτελούν τις βασικότερες ανάγκες και για τις οποίες υπάρχουν μακρές λίστες αναμονής. Με τη διαδικασία αυτή μπορεί να διασφαλιστεί η παροχή ιατρικών υπηρεσιών σε τιμές που δεν θα υπερβαίνουν το κόστος του δημόσιου τομέα χωρίς να επιβαρύνονται σημαντικά οι δαπάνες του κράτους.  

Οι ασθενείς που δεν είναι δυνατό να εξυπηρετηθούν από τον δημόσιο τομέα θα παραπέμπονται στους συμβαλλομένους ιατρούς, κλινικές και εργαστήρια ανάλογα με τον τόπο παραμονής του ασθενούς, τη φύση της ασθενείας και τη συμφωνηθείσα τιμή. Απώτερος σκοπός είναι η δημοσιοποίηση των τιμών.

Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί η αγορά υπηρεσιών αιμοκάθαρσης, μια διαδικασία την οποία οι ασθενείς αναγκάζονται να υποστούν 3 φορές τη βδομάδα και η οποία αφορά τη φυσική επιβίωση αλλά και τη ποιότητα της ζωής τους. 

Σήμερα οι αιμοκαθάρσεις γίνονται μόνο στα νοσοκομεία τα οποία όμως παρά τις υπεράνθρωπες προσπάθειες του νοσηλευτικού προσωπικού δεν έχουν τη δυνατότητα να ανταποκριθούν επαρκώς στις αυξανόμενες ανάγκες.

Παράλληλα θα μπορούν να εξυπηρετούνται και πολλοί ξένοι νεφροπαθείς οι οποίοι θέλουν  να επισκεφτούν την Κύπρο αλλά στο παρόν στάδιο δεν μπορούν να το πράξουν λόγω  της μη ύπαρξης των αναγκαίων για αυτούς υπηρεσιών.

 

4ο Μέτρο: Μέτρα για μείωση των Λιστών Αναμονής

Σήμερα, οι λίστες αναμονής δεν αντιμετωπίζονται σε παγκύπρια βάση για κάθε κατηγορία νοσημάτων αλλά σε κάθε νοσοκομείο ξεχωριστά. Ούτε και καταγράφεται η σοβαρότητα των διάφορων περιστατικών, με αποτέλεσμα τα περιστατικά να μην κατατάσσονται σύμφωνα με τον βαθμό προτεραιότητας τους.

Η κακή διαχείριση, η μη έγκαιρη επικαιροποίηση και η μη ύπαρξη ενιαίας ηλεκτρονικής καταγραφής καθιστά τις λίστες αναμονής διαβλητές.

Είναι άλλωστε καλά γνωστό ότι η έλλειψη διαφάνειας στις Λίστες Αναμονής έχει καταστεί εργαλείο για την εξυπηρέτηση των πελατειακών σχέσεων αφού ορισμένες φορές η προτεραιότητα δίδεται όχι βάσει των πραγματικών αναγκών αλλά με άλλα κριτήρια.

Για τον λόγο αυτό επιβάλλεται η λήψη άμεσων μέτρων για να μειωθούν οι λίστες αναμονής όπως:

1. Δημιουργία κεντρικού ηλεκτρονικού συστήματος λιστών αναμονής.

2. Τακτική επανεξέταση των ασθενών από τους θεράποντες ιατρούς τους.

3. Τακτική επικαιροποίηση των λιστών αναμονής και συνεχής  παρακολούθηση τους.

4. Δημοσιοποίηση λιστών αναμονής έτσι ώστε να υπάρχει διαφάνεια.

Εφαρμογή κλινικών πρωτοκόλλων με σκοπό να αποφευχθούν οι άσκοπες παραπομπές για διαγνωστικές εξετάσεις.

• Εφαρμογή Προγραμμάτων – Λειτουργία Μονάδων Ημερήσιας Νοσηλείας
• Μέτρα για τη βελτίωση της παραγωγικότητας των δημόσιων νοσηλευτηρίων
• Αναβάθμιση Επαρχιακών Νοσοκομείων

 

5ο Μέτρο: Εφαρμογή Προγραμμάτων – Λειτουργία Μονάδων Ημερήσιας Νοσηλείας (DAY CARE SURGERY)

Σκοπός αυτής της άμεσης λύσης είναι η αποφόρτιση των λιστών αναμονής χειρουργείων και ενδοσκοπικών απεικονιστικών εξετάσεων, τόσο στα κρατικά όσο και στα ιδιωτικά νοσηλευτήρια, με ανάθεση κατόπιν διαγωνισμού.

Σήμερα οι Μονάδες Μιας Ημέρας Νοσηλείας αποτελούν βασικό τμήμα όλων των μεγάλων νοσηλευτικών ιδρυμάτων και αρκετές από αυτές συντελούν στην αντιμετώπιση ποσοστού έως και 80% των συνολικών χειρουργικών παθήσεων.

Τα προφανή πλεονεκτήματα της τακτικής αυτής τυγχάνουν παγκοσμίως ευρείας αποδοχής. Το οικονομικό όφελος από τον περιορισμό της «άσκοπης» δέσμευσης των νοσηλευτικών κλινών, αλλά και του περιορισμού των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων που επιτυγχάνεται με την ταχεία διακίνηση των χειρουργικών ασθενών αποτελεί ανάσα σωτηρίας για πολλά συστήματα υγείας παγκοσμίως. 

 

6ο Μέτρο: Μέτρα για τη βελτίωση της παραγωγικότητας των δημόσιων νοσηλευτηρίων
Από την έρευνα τον εθελοντών συνάγεται ότι μεγάλη μερίδα  ασθενών αντιλαμβάνεται ότι  η ταλαιπωρία και η μειωμένη ποιότητα παροχής υπηρεσιών οφείλεται ως ένα βαθμό στην απουσία επαρκούς οργάνωσης εντός των νοσηλευτηρίων και έλλειψης ιεράρχησης προτεραιοτήτων.

Και είναι γεγονός ότι η διοίκηση των έξι κρατικών νοσηλευτηρίων εξαρτάται πλήρως από το Υπουργείο Υγείας. Ο τρόπος διαχείρισης τους είναι αναχρονιστικός με τους διευθυντές τους έχουν περιορισμένες έως και ανύπαρκτες εξουσίες στη Διοίκηση του νοσηλευτηρίου.

Τα συνεπακόλουθα προβλήματα που παρουσιάζονται αφορούν την αδυναμία συγκράτησης του λειτουργικού κόστους, τη μειωμένη παραγωγικότητα, και τη μη επαρκή χρήση του ακριβού εξοπλισμού. Το πραγματικό αποτέλεσμα είναι η ταλαιπωρία των ασθενών, οι μεγάλες λίστες αναμονής και η μείωση της ποιότητας των παρερχομένων υπηρεσιών.

Χαρακτηριστικά ένας νέος επιστήμονας που απάντησε στο ερωτηματολόγιο μας είπε:

 «Πιστεύω ότι υπάρχει καλά καταρτισμένο ιατρικό προσωπικό αλλά λόγω του ότι γίνεται πανδαιμόνιο καθημερινά δεν μπορεί να δίνεται η απαιτούμενη προσοχή!»

Με την ανάληψη της νέας διακυβέρνησης και μέχρι την αυτονόμηση και απεξάρτηση των νοσοκομείων από το κέντρο, το πρόβλημα θα αντιμετωπιστεί με διοικητικά μέτρα που θα οδηγήσουν στην αύξηση της παραγωγικότητας και της ποιότητας των υπηρεσιών των νοσοκομείων.

Θα δημιουργηθεί Συντονιστικό Συμβούλιο Κρατικών Νοσηλευτηρίων στο Υπουργείο Υγείας το οποίο θα αξιολογεί την αποτελεσματικότητα των νοσοκομείων αλλά και Διοικητική Ομάδα εντός κάθε νοσοκομείου η οποία θα είναι υπεύθυνη για το συντονισμό των τμημάτων, τη διαχείριση του προσωπικού και την αξιοποίηση του ιατρικού εξοπλισμού.

 

7ο Μέτρο: Αναβάθμιση Επαρχιακών Νοσοκομείων

Η αναβάθμιση των επαρχιακών νοσοκομείων θα οδηγήσει στην αποσυμφόρηση του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας ο οποίο σήμερα λειτουργεί ως το μοναδικό νοσοκομείο για αντιμετώπιση εξειδικευμένων περιστατικών.

Δυνατότητες στα Επαρχιακά νοσοκομεία υπάρχουν αλλά δεν τυγχάνουν της ορθής αξιοποίησης. Για παράδειγμα, το Νοσοκομείο Αμμοχώστου είναι ένα σύγχρονο και μηχανογραφημένο νοσοκομείο με πληθώρα ακριβού αλλά αναξιοποίητου εξοπλισμού. Με την κατάλληλη στελέχωση θα μπορούσε να αποσυμφορίσει το Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας από περιστατικά ρουτίνας όπως μικρές χειρουργικές επεμβάσεις. Παράλληλη αξιοποίηση θα μπορούσε να τύχουν και άλλα Επαρχιακά Νοσοκομεία μέσω της πιο ορθολογικής εκμετάλλευσης του υφιστάμενου προσωπικού.

• Πολιτική για τα φάρμακα
• Σεβασμός στον πολίτη και μηχανισμός παραπόνων

8ο Μέτρο: Πολιτική για τα φάρμακα 

Ο Κύπριος ασθενής συνεχίζει να πληρώνει ακριβά φάρμακα. Τα τελευταία 5 χρόνια δεν υπήρχε επικαιροποίηση των τιμών αλλά ούτε και εφαρμογή της τιμολογιακής πολιτικής όπως εισηγήθηκε η Γενική Ελεγκτής του κράτους.

Προτείνουμε:

1.  Άμεση μελέτη και αξιοποίηση όλων των σχετικών συστάσεων της Γενικού Ελεγκτή

2.  Δημιουργία μηχανισμού συνεχούς παρακολούθησης της τιμολογιακής πολιτικής φαρμάκων στα Κράτη Μέλη της Ε.Ε. με στόχο την πιο συχνή επικαιροποίηση και αναθεώρηση των τιμών των φαρμάκων. Η πολιτική αυτή θα διασφαλίσει την πρόσβαση των ασθενών σε φθηνά φάρμακα και την μείωση των δαπανών.

3.  Άμεση υλοποίηση της απόφασης  του Υπουργικού Συμβουλίου του 2007 για σύσταση Επιτροπής Ελέγχου και Ενημέρωσης, καθήκον της οποίας θα είναι ο έλεγχος της συνταγογράφησης τόσο στον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο τομέα και η αντιμετώπιση του φαινομένου της πολυφαρμακίας.

4.  Αξιοποίηση της τεχνολογίας και εφαρμογή της ηλεκτρονικής κάρτας ασθένειας ως μέτρο αντιμετώπισης της πολυφαρμακίας και επαρκή ελέγχου της συνταγογράφησης.

5.  Χρήση των γενοσήμων φαρμάκων ώστε να περιοριστεί η άσκοπη χρήση ακριβών φαρμάκων της ίδιας αποτελεσματικότητας.

Θα πρέπει επίσης να ληφθούν μέτρα ώστε να μην επαναληφθούν τα φαινόμενα προηγούμενων άστοχων πολιτικών που οδήγησαν στην έξοδο των φτηνών φαρμάκων από την αγορά, και να υιοθετηθούν ρυθμίσεις για άρση του αθέμιτου ανταγωνισμού που τα ιδιωτικά φαρμακεία ενδεχομένως υφίστανται από τα μονοπώλια του δημόσιου τομέα.

Μέτρο 9: Σεβασμός στον πολίτη και μηχανισμός παραπόνων

Απαιτείται η ουσιαστική θεσμική αναβάθμιση του μηχανισμού διαχείρισης παραπόνων και καταγγελιών των ασθενών, μέσω της θέσπισης του Συνηγόρου Υγείας. Ο θεσμός θα έχει καθορισμένες αρμοδιότητες και εξουσίες και θα μπορεί να παρεμβαίνει αποτελεσματικά στα φαινόμενα κακοδιοίκησης ή παραβίασης των δικαιωμάτων των ασθενών. Με αυτό τον τρόπο θα διασφαλίζεται η πρέπουσα αντιμετώπιση του ασθενή από τον παροχέα Υγείας.

Ανεξάρτητα από την εφαρμογή του Συστήματος Υγείας αλλά και από τα μέτρα άμεσης εφαρμογής, η νέα διακυβέρνηση θα ιεραρχήσει ψηλά την εφαρμογή της ηλεκτρονικής Υγείας.

Η εφαρμογή της ηλεκτρονικής Υγείας θα γίνει σταδιακά μέσω της αξιοποίησης των ευρέως διαδεδομένων στο εξωτερικό τεχνολογιών e-health. Θα περιλαμβάνει την πληροφοριακή οργάνωση των παροχέων Υγείας με σκοπό την αναβάθμιση του επιπέδου εξυπηρέτησης όλων των πολιτών και παράλληλα την καλύτερη οργάνωση και έλεγχο του κόστους λειτουργίας τους. Η εφαρμογή της ηλεκτρονικής υγείας θα επιτρέψει επίσης την καλύτερη στόχευση στην εξυπηρέτηση συγκεκριμένων ομάδων πληθυσμού όπως τα άτομα τρίτης ηλικίας ή αυτούς που διαμένουν  σε απομακρυσμένες δύσβατες περιοχές.

Προτεραιότητα αποτελεί επίσης και η προώθηση της Κύπρου στον περιφερειακό αλλά και παγκόσμιο δίκτυο υγείας. Σκοπός θα είναι η ανταλλαγή τεχνογνωσίας και η ανάπτυξη κοινών στρατηγικών για τις πολιτικές που αφορούν την υγεία αλλά και η προώθηση των Κυπριακών επιχειρήσεων του τομέα της υγείας  σε τρίτες χώρες. Η Κύπρος έχει τη δυνατότητα να μεταξελιχθεί σε Κέντρο Παροχής Υπηρεσιών Υγείας, ιδιαίτερα για τις χώρες της Μέσης Ανατολής οι οποίες δαπανούν τεράστια κονδύλια για αποστολή των ασθενών στο εξωτερικό.

Από τους ευρύτερους στόχους μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για την υγεία δεν μπορούν να  απουσιάσουν οι πολιτικές που αφορούν την πρόληψη, αλλά και εξειδικευμένες μορφές περίθαλψης και φροντίδας που επηρεάζουν χιλιάδες συμπατριώτες μας. 

Κάποιες από τις πιο κάτω προτάσεις μπορεί να υιοθετηθούν άμεσα ενώ η εφαρμογή ορισμένων άλλων εξαρτάται στις οικονομικές δυνατότητες του κράτους.

Πρόληψη

Η πολιτική της πρόληψης θα περιλαμβάνει:

1.  Εφαρμογή προγραμμάτων έγκαιρης διάγνωσης, ιδιαίτερα όσον αφορά την  παιδική παχυσαρκία, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, το διαβήτη κ.α.

2.  Άμεση εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής για τις ρευματικές παθήσεις και για την αντιμετώπιση του καρκίνου με υλοποίηση προγραμμάτων πληθυσμιακού ελέγχου για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, του προστάτη και του παχέως εντέρου κλπ.

Την εισαγωγή προγραμμάτων αγωγής υγείας από τη νηπιακή ηλικία μέχρι το λύκειο.

Εξειδικευμένες μονάδες φροντίδας

Επιβάλλεται η χάραξη μιας ολοκληρωμένης εθνικής στρατηγικής για την αποτελεσματική εξυπηρέτηση των εξειδικευμένων αναγκών συγκεκριμένων ομάδων του πληθυσμού. Δεν είναι τυχαίο που σε ολόκληρη την Ευρώπη ιδρύονται και λειτουργούν εξειδικευμένες μονάδες φροντίδας όπως παιδιατρικές κλινικές ή μονάδες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, τόσο από τον δημόσιο όσο και από τον ιδιωτικό τομέα, ενώ η Ε.Ε έχει εκδώσει και σχετικές οδηγίες.

Αποκατάσταση και ανακουφιστική φροντίδα

Ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος δε μπορεί να μην έχει κέντρα ανακουφιστικής φροντίδας για χρόνιους ασθενείς. Άμεση προτεραιότητα μας η δημιουργία ή η ενίσχυση τέτοιων κέντρων, όπως το Μέλαθρο Αγωνιστών ΕΟΚΑ,  ώστε να επιταχύνεται η επαναφορά ατόμων με αναπηρίες στην αρχική τους κατάσταση.

Υπηρεσίες ψυχικής υγείας

Οι υπηρεσίες παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας χρήζουν εκ βάθρων μεταρρύθμισης, που θα περιλαμβάνει τη δημιουργία:

• Νέου Κέντρου Ψυχικής Υγείας στο χώρο του Νοσοκομείου Αθαλάσσας.
• Μονάδας ψυχικής υγείας παίδων και εφήβων. Δεν νοείται παιδιά που χρήζουν εξειδικευμένης ψυχικής φροντίδας να νοσηλεύονται στο Νοσοκομείο της Αθαλάσσας.
• Οικιστικές μονάδες για άτομα με ψυχικά προβλήματα. Οι μονάδες θα στελεχώνονται  με εξειδικευμένο προσωπικό και θα έχουν ως στόχο την αποϊδρυματοποίηση των ασθενών.

Υπηρεσίες μακροχρόνιας και κοινοτικής φροντίδας

Σήμερα 25,000 συμπατριώτες μας, οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι άτομα τρίτης ηλικίας κάνουν  χρήση των υπηρεσιών μακροχρόνιας φροντίδας. Οι περισσότεροι  επιβαρύνονται εξ ολοκλήρου με το κόστος αυτής της υπηρεσίας. Εισηγούμαστε την επέκταση του θεσμού της κατ΄οίκον φροντίδας, την ενθάρρυνση φιλοξενίας αυτών των ατόμων σε επιχορηγημένες στέγες ηλικιωμένων αλλά και την παροχή κινήτρων για την ουσιαστική συνεισφορά του εθελοντισμού για την παροχή τέτοιων υπηρεσιών.

Άτομα με αναπηρίες και ειδικές ανάγκες 

Η επιδοματική αντιμετώπιση των κοινωνικών προβλημάτων δεν ήταν ποτέ αποτελεσματική. Αυτό που χρειάζεται είναι όραμα στη βάση μιας θεσμοθετημένης κοινωνικής πολιτικής με συγκεκριμένα μέτρα και δράσεις που θα λύσουν προβλήματα.

Όσον αφορά τα άτομα με αναπηρίες, προτείνουμε την άμεση εμπλοκή των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης και την υλοποίηση όλων των συμβάσεων για τις αναπηρίες ώστε να επιτρέπεται ανεξάρτητη και αξιοπρεπής διαβίωση των αναπήρων. Προτείνουμε ακόμη την ενίσχυση του Κέντρου Παραπληγικών με όλες τις ειδικότητες και τη δημιουργία εξειδικευμένων κέντρων αποκατάστασης.

Όσον αφορά τα άτομα με ειδικές ανάγκες η πολιτική θα πρέπει να στοχεύει στην ανάπτυξη και λειτουργία Πολυθεματικών Κέντρων και Κέντρων Αξιολόγησης και Θεραπείας από την παιδική ηλικία, ολοήμερη λειτουργία των ειδικών σχολείων καθώς και τη δημιουργία κέντρων φροντίδας ενήλικων ατόμων. Επιβάλλεται επίσης η άμεση εισαγωγή του διαγνωστικού δοκιμίου στην προδημοτική και έγκαιρο εντοπισμό παιδιών με ειδικές ανάγκες σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.

Σήμερα, στα στενά αυτά χρονικά περιθώρια, είχα την ευκαιρία να σας παρουσιάσω σε γενικές μόνο γραμμές κάποιες από τις προτάσεις μας για την υγεία.

Δεν είμαι ειδικός σε θέματα υγείας και ούτε θέλω να παρουσιαστώ ως τέτοιος.

Γνωρίζω όμως πολύ καλά  τι σημαίνει να χρειάζεται κάποιος ή η οικογένεια του ιατροφαρμακευτική φροντίδα και να μην μπορεί να την έχει. Όπως γνωρίζω και ότι όλο και περισσότεροι συμπατριώτες μας βρίσκονται καθημερινά σε αυτή την κατάσταση. Είναι μια κατάσταση που προσβάλλει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και δεν αρμόζει σε μια χώρα που θέλει να λέγεται Ευρωπαϊκή.

Αυτό που εγώ θέλω να σας μεταφέρω, είναι ότι η μεταρρύθμιση στο τομέα της υγείας η οποία δεν έγινε κατορθωτή στην περίοδο της ‘φαινομενικής’ απ’ ότι διαπιστώνεται ευμάρειας θα πρέπει να γίνει τώρα. Και δεν θα γίνει με ευχολόγια αλλά με αποφασιστικότητα, επιστημοσύνη και τόλμη.

Δεν κρύβω ότι αυτό το εγχείρημα είναι ίσως το σοβαρότερο και δυσκολότερο στοίχημα που πρέπει να κερδίσει η επόμενη κυβέρνηση. Όμως, θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι όσες δυσκολίες και να υπάρξουν θα το κερδίσουμε το στοίχημα. Αν δεν το πίστευα, και αν δεν είχα την αποφασιστικότητα να προχωρήσω δεν θα ήμουν ενώπιον σας σήμερα.