«Έχουμε μια ολοκληρωμένη και συγκροτημένη πρόταση στρατηγικής για το πώς θα εξέλθουμε»
Του Παναγιώτη Τσαγγάρη
«Αντί να πράξουμε όπως η Ιρλανδία, μείναμε την τελευταία στιγμή και με δημόσιες δηλώσεις προχειρολογούμε», δηλώνει στην «Κ»
Με συγκεκριμένη στρατηγική και ολοκληρωμένες προτάσεις σκοπεύει ο Νίκος Αναστασιάδης, εάν εκλεγεί Πρόεδρος, να δώσει λύσεις τόσο για το ζήτημα της Τρόικας όσο και για να εξέλθει το κράτος γρήγορα από την κρίση. Αυτό δηλώνει στην «Κ», τονίζοντας παράλληλα πως στην περίπτωση που παραλάβει το κράτος χωρίς το Μνημόνιο, τότε θα σημαίνει ότι θα έχει να αντιμετωπίσει μια χρεοκοπημένη οικονομία με πολύ σοβαρές συνέπειες και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου ότι, ενόσω καθυστερεί η εξεύρεση συμφωνίας με την Τρόικα, τότε αυξάνεται και ο κίνδυνος να μπει στο τραπέζι το θέμα του εταιρικού φόρου. Ακόμη, μιλά για τους φοιτητές, τους νέους, την ανεργία, τις Κυπριακές Αερογραμμές, τα καζίνο και τα γκολφ, καθώς και για το πώς μέσα από συγκεκριμένα βήματα θα φέρει την εξυγίανση στον δημόσιο τομέα χωρίς απολύσεις.
– Ζούμε ένα αλαλούμ και οι πολίτες είναι υπό σύγχυση ως προς τις διαβουλεύσεις με την Τρόικα. Από τη μια ο κ. Σιαρλή μάς λέει ότι όλα πάνε καλά και από την άλλη το Προεδρικό ότι δεν πάμε καλά…
– Δυστυχώς την αγωνία και την αβεβαιότητα για την οικονομική κρίση την επιτείνει και αυτή η διγλωσσία ως προς το ποια είναι επιτέλους η κυβερνητική πολιτική. Αυτή που λέει ότι οι δυσκολίες είναι ανυπέρβλητες και ότι προδιαγράφονται ακόμη πιο δύσκολα μέτρα στη συνέχεια ή το άλλο σκέλος που διαπραγματεύεται και διαπιστώνει πρόοδο; Συνεπώς θα πρέπει επιτέλους για μια φορά ή για πρώτη φορά να υπάρξει μια διαχείριση κρίσης, η οποία να διέπεται από σοβαρότητα και συνέπεια εις αυτά που εξαγγέλλονται.
– Εσείς ως αξιωματική αντιπολίτευση γνωρίζετε πού κινείται η διαπραγμάτευση; Σας ενημέρωσε ο Πρόεδρος; Ποια είναι τα αγκάθια;
– Όχι. Η ενημέρωση που είχαμε ύστερα από αρκετό χρόνο ήταν προ της καθόδου της Τρόικας. Ουδεμία άλλη ενημέρωση έχουμε από οποιονδήποτε, είτε στέλεχος της κυβέρνησης είτε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, που έτσι θα έπρεπε να γίνεται. Θα έπρεπε να υπήρχε μια συνεχής διαβούλευση των πολιτικών δυνάμεων. Αντίθετα υπάρχει παντελής έλλειψη ενημέρωσης και απλώς μένει η εικόνα που αναδύεται μέσα από τη διγλωσσία μεταξύ του Προέδρου και των συνεργατών του.
– Εσείς έχετε κάποιες κόκκινες γραμμές στο θέμα της Τρόικας, του Μνημονίου;
– Μα αυτά τα καταθέσαμε κατά τη σύσκεψη στο Προεδρικό, συνεπώς δεν χρειάζεται να επαναλαμβάνονται, ενόσω βρισκόμαστε και σε μια διαδικασία διαπραγμάτευσης. Αυτό που εμείς θα αναμέναμε είναι να είχαμε ενημέρωση για τα θέματα στα οποία εμμένει ή που πρέπει να επιμένει η κυβέρνηση, σε ποια θέματα υποχωρεί και πώς διαχειρίζεται την όλη διαπραγμάτευση, ούτως ώστε να επιτύχουμε την καλύτερη δυνατή δανειακή σύμβαση, ώστε αφενός να μην πλήττονται καίρια οι εργαζόμενοι και αφετέρου να αποφύγουμε όρους τέτοιους οι οποίοι δεν θα επιτρέπουν την ανάπτυξη και θα μας οδηγήσουν σε μια νέα ύφεση.
– Σας ερωτώ διότι κατηγορείστε ότι ενσπείρετε πανικό στον κόσμο και ακολουθείτε την ίδια τακτική όπως το 2004. Τώρα λέτε «αμάν-αμάν να υπογράψουμε το Μνημόνιο, διότι αλίμονό μας»...
– Ακούστε. Αυτός που επικαλείται το παρελθόν επειδή δεν έχει θέσεις για το παρόν, δεν με απασχολεί. Αυτό που με ενδιαφέρει είναι να πει ξεκάθαρα ο καθένας τις θέσεις του και πώς θα αντιμετωπίσουμε μια τυχόν αποτυχία να καταλήξουμε σε μια δανειακή σύμβαση. Πώς θα καλύψουμε τους μισθούς των υπαλλήλων, τις συντάξεις των συνταξιούχων, την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Συνεπώς δεν είναι αρκετό να παρελθοντολογεί επειδή θέλει να αποφεύγει να καταθέτει προτάσεις…
– Ναι, αλλά εσείς κατηγορείστε ότι θέλετε το Μνημόνιο όπως και να ’χει…
– Λυπάμαι πάρα πολύ. Αν είχε την ευγενή καλοσύνη να διαβάσει τις θέσεις μας, όποιος τα λέει αυτά, θα έβλεπε ότι έχουμε μια ολοκληρωμένη και συγκροτημένη πρόταση στρατηγικής, η οποία θα συνέβαλλε σημαντικά στο να αντιμετωπίσουμε τα όσα απαιτεί η Τρόικα από εμάς. Συνεπώς, όχι μόνο δεν είμαστε έτοιμοι να αποδεχτούμε τα όσα η Τρόικα ζητά, αλλά αντίθετα με συγκεκριμένες προτάσεις προσπαθούμε να αμβλύνουμε τα όσα μέτρα προτείνονται κατά τρόπο που να μην πλήξουν τελικά την κοινωνική συνοχή.
– Κατηγορείστε όμως και για διγλωσσία. Για παράδειγμα, ως προς τους ημικρατικούς οργανισμούς…
– Μα πού είναι η διγλωσσία; Το ότι η Τρόικα θέλει ιδιωτικοποίηση των ημικρατικών και αυτή ήταν και η θέση μας; Από την άλλη, λένε για τη συνεργασία με το ΔΗΚΟ. Τι προέχει για να καταλήξεις σε ένα πρόγραμμα συνεργασίας με μια άλλη πολιτική δύναμη με διαφορετικότητα απόψεων, όπως γίνεται σε όλες σχεδόν τις χώρες της Ε.Ε.; Η ιδιωτικοποίηση των ημικρατικών; Ή η συμφωνία σε βασικά θέματα πολιτικής που μπορούν να σώσουν τη χώρα; Το κρίσιμο ερώτημα τώρα είναι αν θα ιδιωτικοποιηθούν οι ημικρατικοί; Ή πώς μπορούμε μέσα από τα μέτρα που θα λάβουμε να υπάρξει ανάπτυξη, πώς θα νοικοκυρέψεις το κράτος και πώς δημιουργείς προοπτικές για το μέλλον…
– Ναι, αλλά η Τρόικα λέει ότι με τους ημικρατικούς…
– Μα, αν η Τρόικα επιμένει στους ημικρατικούς είναι διότι θέλει να αντλήσει κεφάλαια εκ του ασφαλούς για το δημόσιο χρέος που έχουμε δημιουργήσει και προφανώς διαφωνεί με προτάσεις της κυβέρνησης. Τώρα η συζήτηση επικεντρώνεται στο αν θα ιδιωτικοποιηθούν οι ημικρατικοί; Και τι γίνεται με το συνταξιοδοτικό; Τι γίνεται με τα τόσα άλλα σοβαρά που εγείρονται από την Τρόικα; Αυτά δεν μας απασχολούν και θα παραμείνουμε προσκολλημένοι σε ένα εκ των θεμάτων, το οποίο ούτως ή άλλως δεν είμαστε ούτε εμείς ούτε το ΔΗΚΟ που το διαπραγματευόμαστε. Είναι η κυβέρνηση…
– Γιατί αποφεύγετε να απαντήσετε στους κ. Μαλά και Λιλλήκα; Γιατί δεν αντιδράτε σε επικρίσεις;
– Αποφεύγω να εμπλακώ σε αντιπαραθέσεις, διότι απλούστατα πιστεύω ότι τον κόσμο τον ενδιαφέρουν οι θέσεις και όχι οι αντιπαραθέσεις. Και όποιος έχει θέσεις δεν έχει ανάγκη να αντιπαρατίθεται με τον οποιονδήποτε. Αντίπαλός μου δεν είναι οι ανθυποψήφιοί μου αλλά τα προβλήματα του τόπου. Σε εκείνα θα επικεντρώσω την προσοχή μου και εάν θελήσουν να συνεχίσουν την κριτική ή και χτυπήματα πολλές φορές αδιανόητα και απαράδεκτα για το πολιτικό ήθος που θέλουμε να έχουμε ως ευρωπαϊκό κράτος, δεν θα απαντώ και θα παραμείνω αδιάφορος. Ο λαός έχει κρίση.
Κίνδυνος για εταιρικό εάν καθυστερήσουμε
– Με τον εταιρικό φόρο τι γίνεται;
– Είναι πολύ καλά γνωστό ότι, προτού κατατεθούν οι προτάσεις της Τρόικας, είχα κάνει έναν κύκλο επαφών στο εξωτερικό…
– Ναι, και είδατε και τον κ. Σόιμπλε…
– Και τον κ. Σόιμπλε και τον κ. Γιούνκερ και τον κ. Μπαρόζο και τον πρωθυπουργό της Ιρλανδίας, για να δούμε πώς διαχειρίστηκε εκείνος το θέμα, και πολλούς άλλους. Τότε είχαμε λάβει διαβεβαιώσεις ότι δεν θα εγείρετο αυτό το θέμα. Εξ ου και στις προτάσεις της Τρόικας δεν διαπιστώνεται να υπάρχει οποιαδήποτε πρόταση. Δεν πρέπει να μείνουμε προσκολλημένοι σε κάποια δημοσιεύματα. Έγιναν παραστάσεις για αυτό. Η Τρόικα δεν συζητά αυτό το θέμα, και τότε είχα εξηγήσει με σαφήνεια στους συνομιλητές μου ότι η Κύπρος δεν είναι βιομηχανική χώρα. Έχουμε μόνο τρεις πηγές εσόδων: τον τουρισμό, τη ναυτιλία και τις υπηρεσίες, βάσει και του ευνοϊκού επιχειρησιακού περιβάλλοντος για τις ξένες επιχειρηματικές παρουσίες. Αυτή την ώρα δεν συζητείται κάτι τέτοιο. Αλλά αυτό που με ανησυχεί είναι άλλο…
– Ποιο;
– Αν καθυστερήσουμε ή αν συνεχίσουμε να νομίζουμε ότι μπορούμε να παίζουμε με τον χρόνο και να εισηγούμαστε μόνο φορολογίες αβεβαίας προοπτικής όσον αφορά τις εισροές, η ασφαλέστερη οδός για την Τρόικα θα είναι ο εταιρικός φόρος. Και συνεπώς μπορεί να μετακινηθεί η Τρόικα προς εκείνη την κατεύθυνση εάν επιμείνουμε σε φορολογίες αντί περικοπών. Αυτό λοιπόν που έπρεπε να κάναμε ήταν ό,τι έκανε και η Ιρλανδία. Η οποία ετοίμασε το δικό της Μνημόνιο. Και είχε έτοιμες τις προτάσεις της, από πού μπορεί να περικόψει. Από πού μπορεί να πετύχει ασφαλή ροή εσόδων. Και δεν έμεινε την τελευταία στιγμή, όπως πράξαμε εμείς, που με δημόσιες δηλώσεις προχειρολογούμε.
– Και τι θα πράξετε αν παραλάβετε κράτος χωρίς Μνημόνιο;
– Κανένας, συμπεριλαμβανομένου και εμού, δεν θα ήταν ευτυχής να παραλάβει ένα κράτος σε Μνημόνιο ή ένα κράτος σε οικονομική κηδεμονία. Και είναι ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο που εδώ και χρόνια προειδοποιούσαμε ότι, αν δεν λαμβάνονταν τα αναγκαία μέτρα από εμάς, θα βρισκόμασταν σε μια κατάσταση που θα μας επιβάλλονταν μέτρα από άλλους. Δυστυχώς επαληθευτήκαμε. Βρεθήκαμε σε τέτοια οικονομική κατάσταση που η ίδια η κυβέρνηση αναγκάστηκε να ζητήσει διάσωση της κυπριακής οικονομίας και κάλεσε την Τρόικα στην Κύπρο. Σε αυτήν εναπόκειται να διαπραγματευτεί σωστά και να διασφαλίσει τους καλύτερους δυνατούς όρους διάσωσης. Σε αντίθετη περίπτωση, αυτό που θέλω να σας διαβεβαιώσω είναι ότι έχω μάθει να αναλαμβάνω τις ευθύνες μου και να πράττω αυτό που είναι αναγκαίο για τον τόπο. Να γνωρίζουμε όμως ότι σε αυτή την περίπτωση ουσιαστικά θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε μια χρεοκοπημένη οικονομία και οι συνέπειες θα είναι πολύ πιο επώδυνες.
Παιδεία, ανεργία και δημόσια υπηρεσία
1% του προϋπολογισμού κάθε χρόνο για νέους, φοιτητές, υποτροφίες, χορηγίες
– Σ’ ένα κράτος δικαίου και πρόνοιας, η δωρεάν παιδεία είναι δεδομένη. Πού βρίσκεται αυτό το θέμα; Το έχετε μελετήσει;
– Θέλω να είμαι σαφής. Δεν τασσόμαστε υπέρ της κατάργησης της φοιτητικής χορηγίας ή της επιβολής διδάκτρων, αφού η δωρεάν παιδεία σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης αποτελεί βασική πολιτική του κράτους. Παρά ταύτα, αναγνωρίζουμε ότι, στις δύσκολες οικονομικές συνθήκες που διανύουμε, οι φοιτητές που προέρχονται από τις ασθενέστερες οικονομικά τάξεις του πληθυσμού, είτε αυτοί φοιτούν στα δημόσια είτε στα ιδιωτικά Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, θα πρέπει να τυγχάνουν ουσιαστικότερης στήριξης. Αυτό θα μπορούσε να γίνει μέσω της δημιουργίας ενός ταμείου αρωγής, του οποίου οι πόροι θα προέρχονται από δίδακτρα που θα καταβάλλονται από εύπορους γονείς φοιτητών ή από την αποκοπή της φοιτητικής χορηγίας στους φοιτητές που προέρχονται από εύπορες οικογένειες. Να μην ξεχνούμε ότι, πέραν των φοιτητών των κρατικών πανεπιστημίων, υπάρχουν χιλιάδες φοιτητές που φοιτούν σε ιδιωτικά πανεπιστήμια και πληρώνουν σημαντικά μάλιστα ποσά σε δίδακτρα.
– Τι απαντάτε στους νέους που μαστίζονται από την ανεργία;
– Έχουμε καταθέσει σωρεία μέτρων που αφορούν την ανάπτυξη και στοχεύουν στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Σκοπεύουμε επίσης να αξιοποιήσουμε στο έπακρο τα σημαντικά ευρωπαϊκά κονδύλια που αφορούν τους νέους και ιδιαίτερα τη νεανική επιχειρηματικότητα, και είναι γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο που προτείνουμε τη μετατροπή του Γραφείου Προγραμματισμού σε Γραφείο Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων. Ένα άλλο σημαντικό μέτρο είναι η δέσμευσή μας ότι το 1% του κρατικού προϋπολογισμού, κάτι που ισοδυναμεί με 100 περίπου εκατομμύρια ευρώ, θα διατίθεται προς όφελος της νεολαίας και σε προγράμματα που αφορούν για παράδειγμα την επιχειρηματικότητα και την επαγγελματική στήριξη νέων επιστημόνων ή σε προγράμματα εκπαίδευσης και εξειδίκευσης των νέων. Δεν θα επιτρέψουμε να μείνουν οι νέοι στο περιθώριο. Και αυτή είναι η μεγαλύτερη δέσμευσή μας.
– Και οι άλλοι τόσοι άνεργοι; Γιατί να ψηφίσουν τον Νίκο Αναστασιάδη; Έχετε πλάνα δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας;
– Έχουμε τις πιο συγκροτημένες προτάσεις για την έξοδο από την κρίση. Και για το πώς να αντιμετωπίσουμε το σπάταλο κράτος, χωρίς αυτό να σημαίνει τις οποιεσδήποτε απολύσεις, αλλά τη σταδιακή μείωση μιας υπεράριθμης δημόσιας υπηρεσίας. Έχουμε συγκεκριμένες προτάσεις για το πώς μπορούμε να προσελκύσουμε επενδύσεις που θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας με συγκεκριμένα κίνητρα. Στα πλαίσια μιας συνέντευξης δεν μπορώ να κάνω εκτενή αναφορά, αλλά αυτό που σας βεβαιώ είναι ότι είμαστε αποφασισμένοι να υλοποιήσουμε μέτρα που σύντομα θα δώσουν δείγματα ανάλογα με εκείνα που είχαν παρατηρηθεί μετά την καταστροφή του ’74. Αυτό που χρειάζεται από την πολιτική ηγεσία του τόπου είναι αποφασιστικότητα, τόλμη και, ιδιαίτερα μέσα από τη συλλογική σοφία και τις γνώμες εμπειρογνωμόνων, να παρθούν εκείνα τα μέτρα που θα μας βγάλουν από την κρίση ώστε να δημιουργήσουμε προοπτικές για νέες θέσεις εργασίας.
– Θέλω να μας πείτε πέντε συγκεκριμένα μέτρα που θα λάβετε για την εξυγίανση της δημόσιας υπηρεσίας…
– Πρώτον: Να θεσμοθετηθεί και όχι να αποτελεί απλή δήλωση πολιτικής η σταδιακή μείωση του αριθμού των υπηρετούντων στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Δεύτερον: Να καθιερωθεί η εναλλαξιμότητα και η απόσπαση των δημοσίων υπαλλήλων. Έτσι ώστε να μπορέσουμε να ενοποιήσουμε υπηρεσίες που σήμερα είναι διάσπαρτες σε διάφορα υπουργεία και οι οποίες δεν αποτελούν παρά τροχοπέδη στην οποιαδήποτε πρόταση για ανάπτυξη. Ένα τρίτο στοιχείο είναι η αντιμετώπιση του φαινομένου της ατιμωρησίας στις παρατηρήσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας του κράτους. Εμείς εισηγούμαστε λοιπόν να ορισθούν επιτροπές ελέγχου σε κάθε υπουργείο για να παρακολουθούν την εφαρμογή και τις διορθώσεις στα όσα εισηγείται η Ελεγκτική Υπηρεσία. Την ίδια ώρα, να θεσπιστούν αστικές και ποινικές ευθύνες για τους υπαλλήλους αν από αμέλεια ή από δόλο ζημιώνουν το κράτος. Επίσης πρέπει να αλλάξει και ο τρόπος αξιολόγησης. Έχουμε και μια σειρά άλλων προτάσεων για αξιοποίηση των ικανών δημοσίων υπαλλήλων, καθώς και για άλλα ζητήματα. Όπως για παράδειγμα την εισαγωγή ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, η οποία θα βοηθήσει να εξυπηρετούνται οι πολίτες καλύτερα και να παταχθεί η γραφειοκρατία.
Τα καζίνο, τα γκολφ και οι Κ.Α.
– Στα πλάνα σας είναι και η δημιουργία καζίνο;
– Μάλιστα. Η αδειοδότηση λειτουργίας καζίνο. Έχουν δοθεί οδηγίες και μελετώνται οι νομοθεσίες της Αγγλίας, της Αυστρίας, της Σιγκαπούρης και άλλων χωρών ώστε να επιλέξουμε την αυστηρότερη νομοθεσία. Αλλά και με απόλυτη διαφάνεια, η προκήρυξη για αδειοδότηση λειτουργίας μονάδων καζίνο θα εξαρτάται και από το ύψος της επένδυσης του ενδιαφερομένου. Αλλά, πέρα από τα καζίνο, θέλουμε να εμπλουτίσουμε το τουριστικό μας προϊόν και με θεματικά πάρκα και με άλλα έργα ανάπτυξης. Για παράδειγμα, η ελεύθερη περιοχή Αμμοχώστου δεν διαθέτει γκολφ. Και παραμείναμε στάσιμοι λόγω των γραφειοκρατικών διαδικασιών…
– Τώρα ανοίγετε ένα μεγάλο θέμα. Μα είναι δυνατόν να θέλει κάποιος να επενδύσει και να υποβάλλεται σε όλη αυτή τη γραφειοκρατία; Στο τέλος θα βαρεθεί να περιμένει…
– Μα γι’ αυτό λέμε ότι εμείς θα υλοποιήσουμε αμέσως τη δέσμευσή μας ότι μέσα από τη συνένωση υπηρεσιών θα δημιουργηθεί το λεγόμενο «One Stop Shop». Δηλαδή μια υπηρεσία, η οποία θα εξετάζει αμέσως προτάσεις για έργα ανάπτυξης, έτσι ώστε, αντί εξαετίας που απαιτείται σήμερα, σε ένα τρίμηνο να μπορούν να αδειοδοτηθούν μεγάλες επενδύσεις.
– Τι πλάνα έχετε για τις Κυπριακές Αερογραμμές;
– Δεν θα διαφωνήσω με την πρόθεση της κυβέρνησης για εξεύρεση στρατηγικού επενδυτή. Το θέμα είναι ότι θα πρέπει να προστατεύσουμε μια μεγάλη μερίδα εργαζομένων, οι οποίοι θα είναι υποχρεωμένοι ενδεχομένως να αποχωρήσουν από την εταιρεία εφόσον διασφαλιστούν τα δικαιώματά τους. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Αντί δηλαδή να διασπαθίζονται χρήματα με αιμοδοσία ή με χρηματοδότηση του υφιστάμενου καθεστώτος, είναι προτιμότερο ένα σημαντικό ποσό να δοθεί εφάπαξ για να αποζημιωθούν εκείνοι οι υπάλληλοι οι οποίοι πιθανότατα δεν θα μπορέσουν να συνεχίσουν να εργάζονται, για να μπορέσουμε να διασφαλίσουμε τη βιωσιμότητα του εθνικού αερομεταφορέα και να εξεύρουμε στρατηγικό επενδυτή.
