Τίποτε δεν μπορεί να επιτευχθεί αν δεν αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών προς τους θεσμούς και την πολιτική διαδικασία. Ένα «Συμβόλαιο» για το μέλλον μπορεί να οικοδομηθεί μόνο πάνω σε μια νέα υγιή σχέση εμπιστοσύνης, που πρέπει να καλλιεργηθεί με τους πολίτες.

Οι πυλώνες  στους οποίους μπορεί να θεμελιωθεί  αυτή η εμπιστοσύνη συνοψίζονται στους πιο κάτω:

Ο δεύτερος πυλώνας πάνω στον οποίο θεμελιώνεται η εμπιστοσύνη των πολιτών προς το πολιτικό σύστημα αφορά στην πάταξη της διαπλοκής, της διαφθοράς και των κατεστημένων. Είναι γι’ αυτό που καθοριστικός όρος επιτυχίας μιας ανάλογης πολιτικής στόχευσης είναι η ανανέωση. Γίνεται εισήγηση:

•    Να αποτελεί κώλυμα για επανεκλογή του εκάστοτε Προέδρου της Δημοκρατίας ή όποιου άλλου έχει εκτελεστική εξουσία π.χ. Δήμαρχοι, αν και εφόσον έχουν συμπληρώσει δύο συνεχείς θητείες.
•    Το ίδιο κώλυμα να ισχύει για τους βουλευτές και τους δημοτικούς συμβούλους εφόσον έχουν συμπληρώσει τρεις συνεχείς θητείες.
•    Οι πιο πάνω ρυθμίσεις, κατ’ αντιστοιχία να ισχύουν και για τους κοινοτάρχες ή κοινοτικούς συμβούλους, εφόσον ο αριθμός ψηφοφόρων της κοινότητας υπερβαίνει τους 300.

Παράλληλα, για την πάταξη της διαφθοράς και την καθιέρωση κανόνων διαφάνειας στο δημόσιο βίο θεωρείται εξαιρετικά σημαντική η ουσιαστική εφαρμογή του Πόθεν Έσχες. 

Γι’ αυτό και προτείνεται:
•    Η θεσμοθετημένη πλέον υποχρέωση των πολιτειακών αξιωματούχων του δημόσιου ή ευρύτερου δημόσιου τομέα, δημοσίων υπαλλήλων προϊσταμένων τομέων διοίκησης, μελών Διοικητικών Συμβουλίων και διευθύνσεων Ημικρατικών Οργανισμών και άλλων, όπως δημοσιοποιούν τα περιουσιακά τους στοιχεία σε καθορισμένα χρονικά διαστήματα.
•    Για σκοπούς αυστηρού και αντικειμενικού ελέγχου και αξιολόγησης των στοιχείων, γίνεται πρόταση για τη σύσταση ειδικού σώματος ορκωτών λογιστών – ελεγκτών, ως ανεξάρτητης αρχής ελέγχου.

Ο πρώτος πυλώνας στηρίζεται στην έννοια της πολιτικής ευθύνης και της πολιτικής λογοδοσίας. Για να εμπιστευθούν οι πολίτες τους  πολιτικούς θα πρέπει οι τελευταίοι να καταστούν περισσότερο υπόλογοι, τόσο γι’ αυτά που κάνουν όσο και γι’ αυτά που δεν κάνουν.

Το χρόνο που μας πέρασε αυτή ακριβώς η έννοια της πολιτικής ευθύνης δοκιμάστηκε, όσο ποτέ άλλοτε στα χρονικά της Δημοκρατίας μας. Τις συνέπειες τις βιώνουμε ακόμα και σήμερα. Για κάποιες οικογένειες συνανθρώπων μας, οι συνέπειες αυτές θα τους συνοδεύουν σε όλη τους τη ζωή.

Όμως, τώρα δεν είναι η ώρα της κριτικής. Είναι η ώρα των προτάσεων. Εποικοδομητικών προτάσεων για θεσμικές αλλαγές, που θα έπρεπε να είχαν προωθηθεί σε κάθε περίπτωση, ακόμα και αν δε συνέβαιναν τα όσα τραγικά βιώσαμε πέρυσι.

Προτείνεται λοιπόν:

• Η θεσμοθέτηση των ευθυνών του Προέδρου, των Υπουργών και των πολιτειακών αξιωματούχων για αστικές και ποινικές ευθύνες που τυχόν φέρουν.
• Η συγκεκριμενοποίηση των αδικημάτων για τα οποία ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί να διωχθεί ποινικώς.
• Ο εκσυγχρονισμός των νόμων για ποινικούς ανακριτές και ερευνητικές επιτροπές των οποίων τα ομόφωνα ευρήματα θα πρέπει να είναι υποχρεωτικά για τον υπό διερεύνηση αξιωματούχο του κράτους.

Την ίδια ώρα θεωρείται εξαιρετικά σημαντικός ο εκσυγχρονισμός των προνοιών του Συντάγματος που αφορούν στην ασυλία των βουλευτών. Γι’ αυτό γίνεται εισήγηση:

να αναθεωρηθούν οι σχετικές πρόνοιες του Συντάγματος που αφορούν στη βουλευτική ασυλία, χωρίς με κανένα τρόπο να περιορίζεται η ελευθερία του λόγου των βουλευτών.

Ο τρίτος πυλώνας των προτάσεων αφορά στην ενίσχυση ανεξάρτητων θεσμών και διαδικασιών κατά τρόπο που να ενισχύουν και να διασφαλίζουν την ισοπολιτεία και την αξιοκρατία.

Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί πως μια από τις σημαντικότερες παθογένειες του συστήματος είναι η παραβίαση των κανόνων αξιοκρατίας και ο νεποτισμός που καταρρακώνουν την αξιοπρέπεια του κάθε πολίτη και ιδιαίτερα των νέων αλλά και οδηγούν στην απαξίωση του πολιτικού συστήματος.

Προς αποφασιστική  αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού αλλά και για την κατάργηση ενός συστήματος που στηριζόταν στο διαμοιρασμό θέσεων με βάση κομματικές ταυτότητες,  προτείνεται όπως:

• Οι διορισμοί μελών σε νευραλγικές Επιτροπές του δημόσιου ή ευρύτερου δημόσιου τομέα γίνονται με βάση τα κριτήρια που θέτει ο ισχύον νόμος και κατόπιν διαβούλευσης με τη Βουλή των Αντιπροσώπων.

Προτείνεται επίσης:

• η θεσμοθέτηση Επιτροπής Προσλήψεων και Προαγωγών σε όλους τους ημικρατικούς οργανισμούς κατά αντιστοιχία των όσων ισχύουν για τις Επιτροπές Δημόσιας ή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας.

Ο τελευταίος πυλώνας αφορά στην ενίσχυση της συμμετοχής των ίδιων των πολιτών στη πολιτική διαδικασία.

Γι’ αυτό και προτείνεται:

• Η αυτόματη εγγραφή των εκλογέων στους εκλογικούς καταλόγους.
• Η ηλεκτρονική ψηφοφορία ως τρόπου άσκησης των εκλογικών δικαιωμάτων του πολίτη.

Η συμμετοχή των πολιτών στις εκλογές είναι μόνο το πρώτο βήμα εμπλοκής στη πολιτική διαδικασία. Σήμερα, σε όλες τις σύγχρονες δημοκρατίες, το στοίχημα είναι να καταστήσουμε τους πολίτες συμμέτοχους στη λήψη αποφάσεων.

Με άλλα λόγια να καταστεί η δημοκρατία μας πιο συμμετοχική, πιο διαβουλευτική.

Για να μπορεί ο πολίτης να καταστεί ενεργός και συμμέτοχος στη λήψη αποφάσεων είναι αναγκαία η διαμόρφωση ενός νέου πλαισίου λειτουργίας του κράτους που θα δίνει πρόσβαση στους πολίτες σε διαρκή και άμεση πληροφόρηση, με βάση τα ευρωπαϊκά πρότυπα, καθιερώνοντας τη διαφάνεια παντού και την ηλεκτρονική διακυβέρνηση.

"Αποκαθιστώντας την Εμπιστοσύνη των Πολιτών". Ή ομιλία του Προέδρου του ΔΗΣΥ κ. Νίκου Αναστασιάδη στην παρουσίαση της πρώτης θεματικής ενότητας στο πλαίσιο της Διαβούλευσης με τους Πολίτες 10/05/2012

Διαβάστε ολόκληρη την ομιλία εδώ